GIỚI THIỆU BẢN DỊCH BÀI THƠ"QUAN HẢI" ( NGUYỄN TRÃI) CỦA KHANG NGUYÊN

GIỚI THIỆU BẢN DỊCH BÀI THƠ"QUAN HẢI" ( NGUYỄN TRÃI) CỦA KHANG NGUYÊN

Khi giặc Minh bắt cha ông là Nguyễn Phi Khanh đưa về phương Bắc, Nguyễn Trãi đã vì hiếu theo chân cha đến tận ải Nam Quan. Nguyễn Phi Khanh bảo ông trở về lo việc quang phục lại nước Đại Việt, đánh đuổi ngoại xâm, như thế mới là “đại hiếu”, còn theo cha phục dịch, chia sẻ cuộc sống tù đày chẳng qua chỉ là “chữ hiếu tầm thường” mà thôi.

Nguyễn Trãi vâng lệnh, khóc mà trở về, khi đi ngang qua cửa biển Bạch Đằng, nơi ngày xưa hai lần quân ta dùng cọc nhọn đại phá quân Nam Hán và quân Nguyên Mông, ông bùi ngùi ngắm biển, suy gẫm việc hưng suy, tồn vong của các triều đại trước, xúc cảm mà viết nên bài “QUAN HẢI”, một bài thơ nguyên tác bằng Hán văn, lời lẽ, ý tứ vô cùng uyên thâm, khiến cho người đời sau khi đọc lại, cảm xúc bỗng trào dâng lai láng.

關海
樁木重重海浪前
沉江鐵鎖亦徒然
覆舟始信民猶水
恃險難憑命在天
禍福有媒非一日
英雄遺恨幾千年
乾坤今古無窮意
卻在滄浪遠樹煙

Quan hải
Thung mộc trùng trùng hải lãng tiền
Trầm giang thiết toả diệc đồ nhiên
Phúc chu thuỷ tín dân do thuỷ
Thị hiểm nan bằng mệnh tại thiên
Hoạ phúc hữu môi phi nhất nhật
Anh hùng di hận kỉ thiên niên
Kiền khôn kim cổ vô cùng ý
Khước tại Thương Lang viễn thụ yên

Dịch nghĩa
Cọc gỗ trồng lớp lớp trước sóng biển
Xích sắt cũng được trầm mình dưới nước để phong toả như thế
Thuyền có bị lật mới biết rằng dân chẳng khác gì nước
Cậy vào địa thế hiểm trở cũng khó bằng mệnh trời
Họa phúc đều có duyên do, đâu phải chỉ một ngày
Anh hùng để lại mối hận nghìn năm
Xưa nay ý trời đất thì vô cùng tận
Lui về chốn cây cỏ mây trời ở đất Thương Lang xa xôi.

QUAN HẢI
Cọc gỗ trùng trùng giữa biển khơi
Xích ngâm phong tỏa dưới bao thời
Lật thuyền vỡ lẽ dân như nước
Địa thế cũng không cưỡng mệnh trời
Phúc họa nguyên do đâu một sớm
Anh hùng mối hận giữ nghìn đời
Xưa nay thiên ý vô cùng tận
Lui chốn Thương Lang đất cỏ phơi

Khang Nguyên